Hòn Vọng Phu ở Núi Bà, Bình Định là một tác phẩm của tạo hóa, hay của lòng người? Trên khắp dải đất Việt Nam đã có bao tích chuyện gắn với những hòn Vọng Phu - đá trông chồng, nhưng ở miền đất Bình Định, địa danh Hòn Vọng Phu không chỉ đặc biệt từ câu chuyện mà còn bởi cảnh đẹp đến xao xuyến lòng người.
Hòn Vọng Phu núi Bà là hình ảnh hai khối đá trong tựa như dáng một người đàn bà dắt con ngóng trông ra phía biển khơi xa, chờ đợi một người sẽ quay trở về. Nhưng nàng cứ đứng đó và chờ mãi cho tới khi hóa đá mà người vẫn chưa về - một sự tích buồn nhưng thấm đượm tình người, tình nghĩa phu thê son sắt thủy chung như thách thức cùng nắng mưa và sự khắc nghiệt của thời gian. Đây thực sự là một câu chuyện đầy tính nhân văn và có giá trị giáo dục con người, hãy sống sao cho trọn tình trọn nghĩa, kiếp người là hữu hạn nhưng tình người thì còn mãi.
Quần thể Hòn Vọng Phu - Núi Bà hiện được biết đến như là một điểm du lịch hấp dẫn du khách khi tới với Bình Định. Địa danh Hòn Vọng Phu thuộc địa phận thôn Chánh Oai, xã Cát Hải, Phù Cát, Bình Định. Với diện tích khoảng gần 1km2, quần thể di tích núi non vẫn sừng sững từ bao đời đã được coi như một danh sơn của miền đất Bình Định, đó chính là núi Bà (Bà Sơn). Theo sách cổ, núi Bà vốn tên chữ là Phô Chinh đại sơn, bởi thế núi cao hùng vĩ, có đỉnh lớn, bằng phẳng như một cái mâm. Chân núi lại có khối đá như hình người, dân địa phương còn lập đền thờ và gọi đó là Hòn Vọng Phu.
Thế núi trùng trùng điệp điệp, trông xa như liền mạch, liền khối những tới gần mới thấy, xe giữa các sơn nguyên nhấp nhô là những thung lũng cây cối tốt tươi, bốn mùa xanh mát. Tuy địa hình núi đèo hiểm trở nơi đây, thiên nhiên như muốn thử thách lòng người, nhưng với bản chất kiên cường của người dân Bình Định, dân cư vẫn cư ngụ, làm ăn sinh sống trong các thung lũng này. Với tính tình lạc quan, yêu đời, yêu quê hương đất nước, con người nơi đây vẫn sống vui vẻ, hài hòa với thiên nhiên, tránh xa ồn ào chốn thành thị, sống thanh bình giữa thung lũng bình yên.
Hòn Vọng Phu - Núi Bà bao đời vẫn uy nghi, huyền diệu với bao điều kì bí, chứng kiến bao thăng trầm của thời gian, lịch sử dân tộc, ghi dấu bao câu chuyện từ thời Tây Sơn cho tới hai cuộc chiến chống Pháp và Mỹ. Hiện Núi Bà và Hòn Vọng Phu được biết đến như một thắng cảnh thiên nhiên kỳ thú và nơi linh địa của du lịch Quy Nhơn Bình Định. Không chỉ ấn tượng với du khách, mà trong lòng mỗi người dân Bình Định, địa danh này như là một biểu tượng của quê hương, của niềm tin và lòng tự hào về tình đất và tình người nơi đây.
